کد مطلب:21854 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه مي توان به كمال رسيد؟

اين سؤال، پرسشي است بسيار عميق و اساسي؛ چرا كه پاسخ اين پرسش همانند قطب نمايي است كه جهت حركت وجود آدمي را تعيين مي كند و نقش بسيار اساسي در زندگي او دارد. به راستي (از ديدگاه اسلام) كمال چيست و چگونه مي توان به آن رسيد؟ در اين جا يك اصل مورد وفاق است و آن «حركت به سوي كمال» است. گويي اين حقيقت در فطرت همه آدميان نهاده شده و همگان براي نيل به اين كمال در حركتند؛ گرچه در انتخاب هدف و مسير دچار خطا و لغزش هاي فراواني مي گردند. اما كمال آدمي چيست؟ كمال انسان گسترش وجودي او در دو عرصه معرفت و عمل است. هر مقدار در اين دو عرصه كوشاتر باشد، به كمال نزديك تر شده است. در بينش اسلام، برترين حقيقت براي شناختن وجود حق است؛ چرا كه او مبدأ و منتهاي هستي است و گويا همه اجزاي هستي پيكان هايي هستند كه به طرف معرفت خداوند جهت گرفته اند، تا او به وحدانيت و احديت شناخته شود و رتبه او در هستي معلوم گردد. روشن است كه اين معرفت، اقتضائاتي را در عمل ايجاب مي كند. خداوندي كه به حكمت و علم شناخته شد، روشن است كه بندگان خود را بدون هدايت نيافريده است؛ بلكه همه اسباب را براي راه يابي او فراهم ساخته و آنچه كه بايسته است، از زبان پيامبران الهي و به واسطه وحي بيان كرده است. پس راه كمال «علم و عمل» است؛ شناخت آنچه كه بايد عمل كرد و عمل به آنچه كه شناخته مي شود: {A{/Bوَ اَلْعَصْرِ إِنَّ اَلْإِنْسانَ لَفِي خُسْرٍ إِلاَّ اَلَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصَّالِحاتِ {w1-12w}{I103:3-1I}/}...A}. خلاصه آن كه دستورهاي قرآن و پيامبر، روشن ترين راه براي كمال آدمي است؛ حركت در بستر عبوديت خداوند و تلاش براي كسب فضايل اخلاقي و پرهيز از رذايل و آنچه كه موجب آلودگي جسم و روح انسان مي شود و... چرا كه: {A{/Bإِنَّ اَللَّهَ يُحِبُّ اَلتَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ اَلْمُتَطَهِّرِينَ {w24-30w}{I2:222I}/}A}؛ {Mخداوند بازگشت كنندگان به سوي او و پاكان را دوست داردM}. در فراسوي اين راه، اوج كمال انسان قرار دارد كه همان «لقاءاللَّه» و برخورداري از سعه وجودي و نعمت هاي بي پايان الهي است: {A{/Bفَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ {w1-9w}{I32:17I}/}...A}؛ {Mهيچ كس نمي داند كه پاداش نيكوكاري اش چه نعمت و لذت هاي بي نهايت است كه موجب روشني دل و ديده مي گرددM}، {V(سجده، آيه 17)V}. بنابراين بايستي از وسايط گذشت و به غايات رسيد. تمام عوامل مادي زندگي، وسيله اي است تا ما را به آن مقصد برساند. زنهار كه در واسطه ها بمانيم و آنها را ارزش بدانيم! اگر كسي تمام خانه اش طلا باشد و همه انسان ها نيز خدمتگذار او باشند؛ ولي از ايمان و عمل خالي باشد، هيچ ارزش واقعي در او وجود ندارد؛ بلكه سرگرم اعتبارات و فرو رفته در منجلاب ماديات است. پس ارزش واقعي به آن چيزي است كه در درون آدمي شكل گرفته و ملكه او شده است. زندگي پيامبران و اولياي الهي، الگويي روشن براي اين گفته ها است. اميد آن كه ما و شما در مسأله توفيقات الهي، موفق به پيمودن راه كمال شويم.